İşletim Sistemi Çeşitleri | Win 10 key, Windows 11 fiyat, Office 365 PintiPin
Anasayfa / Blog / İşletim Sistemi Çeşitleri Nelerdir?

İşletim Sistemi Çeşitleri Nelerdir?

Okuma süresi Okuma süresi : 6

Bilişim dünyasındaki gelişmelerin etkisiyle bilgisayar, telefon ve tablet gibi cihazlar için farklı işletim sistemi çeşitleri hazırlanmaya başlamıştır. Bu nedenle de cihaz alınacağı zaman hangi işletim sistemine sahip olduğu öğrenilmek istenir. Bu nedenle de işletim sistemlerini tanımalara gerekir. Hazırladığımız bu içerik bilgisayar gibi cihazları satın alacak kişilere yardımcı olacak.

İşletim Sistemi Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

Bilgisayar, akıllı telefon ve tablet gibi teknolojik cihazların yazılım ve donatımını yöneterek kullanıcılarla iletişim kurmasını sağlayan sistemlere işletim sistemi denir. Bu sistemler sayesinde cihazların kolaylıkla kullanılması sağlanır.

İşletim sistemlerinin iki temel çeşidi vardır. Bunlar açık kaynak kodlu ve kapalı kaynak kodlu işletim sistemleridir. Bu sistemler cihazlara üretimin ardından yüklenir. Bilgisayarlarda sistemin kullanıcılar tarafından yüklenmesi mümkündür.

Açık Kaynak Kodlu Olan İşletim Sistemleri

Cihazlarda kullanılan işletim sistemlerinin ilk çeşidi açık kaynak kodlu olan sistemlerdir. Açık kaynak kodlu işletim sistemlerinde kullanıcılar sistem yazılımını oluşturan kodlara erişim sağlarlar. Böylelikle yazılımı istedikleri gibi değiştirerek kullanabilirler.

Açık kaynak kodlu olan işletim sistemleri şunlardır;

  • Linux
  • Unix
  • Pardus
  • Ubuntu
  • Debian
  • Centos
  • Android

Bu işletim sistemlerinin ücretsiz edinilmesi mümkündür. Böylelikle cihazlara yüklenerek kullanılabilir ve üzerinde değişiklik yapılabilir.

Linux

Açık kaynak kodlu olan ilk işletim sistemi Linux’tur. Bu sistem Linus Torvalds isimli yazılımcı tarafından geliştirilmiştir. Bu sistemin kullanılmaya başlandığı tarih ise 1991 yılıdır.

Linux işletim sistemlerinin bilgisayarlarda kullanım oranı yüksektir. Bunda sisteme virüs bulaşma riskinin diğer sistemlere oranla düşük olması etkilidir. Ayrıca bu sistemde Linux çekirdeğinden yararlanılmıştır ve 1995 yılı itibariyle ticari amaçlarla kullanılmaya başlamıştır. Bu işletim sisteminin ilk kullanıldığı bilgisayarlar ise masaüstü bilgisayarlardır.

Unix

1960 yılında üretimi yapılan Unix işletim sistemi bilgisayarlarda kullanılan ilk işletim sistemi olma özelliğini taşır. Bu sistemi icat eden kişi Brain Kernighan olup sistemin geliştirilmesini de Multics üyeleri sağlamıştır.

Açık kaynak kodlu olarak hazırlanan Unix işletim sisteminin kullanılması için komut satırlarının yazılması gerekir. Kullanılan dil ise C yazılım dilidir. Bu işletim sisteminin geliştirilip yayınlanması ise 1971 yılında olmuştur.

Pardus

Açık kaynak kodlu olan Pardus işletim sistemi Tübitak tarafından üretilmiştir. 2005 yılında üretilmiş olan bu sistemde Linux temel alınmıştır. Bu işletim sisteminin hem bireysel hem de kurumsal kullanıma uygun sürümleri vardır.

Pardus işletim sistemi milli sistemlerden olup açık kaynak kodlu olduğu için ücretsiz olarak edinilir. Böylelikle cihazlarda ücret ödenmeksizin kullanılabilir. Ayrıca kodlarında değişiklik yapılabilir ve çoklu dil seçeneğiyle istenilen dilde kullanımı yapılabilir.

Ubuntu

Canonical tarafından 2004 yılında yayınlanan Ubuntu işletim sistemi açık kaynak kodludur. Üretiminde Linux temel alınmış olup ücretsiz olarak edinilmesi mümkün olan işletim sistemlerinden birisidir.

Ubuntunun 21.04 sürümü yayınlanan son sürümü olup günümüzde de ücretsiz kullanılması mümkündür. Ayrıca kurumsal kullanımlar ve bireysel kullanımlar için uygun bir sistemdir.

Debian

Açık kaynak kodlu olan işletim sistemlerinden birisi de Debian işletim sistemidir. Linux tabana sahip olan bu sistemin geliştiricisi ise gönüllülerdir. Gönüllüler arasındaki dikkat çeken isime ise Ian Murdock’tur. Sistemin ortaya çıktığı tarih 1993 yılıdır.

Ücretsiz kullanılması mümkün olan Debian günümüzde Linux tabanlı olarak en yaygın kullanılan işletim sistemlerinden birisidir. Google alt yapısında da bu sistem vardır. Debian’ın son sürümü Debian 12 olup 2023 yılında çıkmıştır.

Centos

2004 tarihinde yayınlanmış olan Centos işletim sistemi Linux çekirdeğini kullanan sistemlerden biridir. İşletim sistemini geliştiren kişiler ise Lance Davis ve Karanbir Singh’tir.

Açık kaynak koduyla hazırlanan Centos kullanıcılar tarafından ücret ödemeksizin edinilebilir. Bu sistemin son sürümü 8.2 ise 2022 tarihinde piyasaya sürülmüştür.

Android

Mobil işletim sistemi olan Android 2008 tarihinde yayınlanmıştır. Linux tabana sahip olan bu işletim sistemi açık kaynak kodludur. C yazılım dili kullanılarak hazırlanan bu sistemin açık kaynak kodlu olmasına rağmen bazı kodlarının Google isimli geliştirici tarafından kapalı tutulduğu bilinir. Bu nedenle kodların bir bölümünde değişiklik yapılması mümkün değildir.

Android ücretsiz olarak edinilebilen işletim sistemi olup 100 farklı dil seçeneği vardır. Bu sayede dünyada en yaygın kullanılan işletim sistemi olma özelliğine sahiptir. Bu sistemin son sürümü ise 4 Ekim 2023 yılında yayınlanan Android 14 sürümüdür.

Kapalı Kaynak Kodlu Olan İşletim Sistemleri

Cihazlarda kullanılan işletim sistemlerinin ikinci çeşidi kapalı kaynak kodlu olan sistemlerdir. Bu işletim sistemlerinin en önemli özelliği yazılım kodlarına kullanıcıların ulaşamıyor olmasıdır. Kodlara ulaşma ve sistemde değişiklik yapma yetkisi yalnızca işletim sistemini üreten firmaya aittir.

Kapalı kaynak kodlu olan işletim sistemleri şunlardır;

  • Windows
  • iOS
  • MacOS
  • ChromeOS

Bu işletim sistemlerinin kapalı kaynak kodlu olması nedeniyle ücretli olarak edinilmesi gerekir. Ücretli sürümleri edinildikten sonra cihazlara yüklenerek kullanılabilirler.

Windows

Kapalı kaynak kodlu olan işletim sistemleri arasında bulunan ve en yaygın tercih edilen sistem Windows’tur. Geliştiricisi Microsoft olan işletim sisteminin piyasaya sürüldüğü ilk tarih 20 Kasım 1985’tir. Bu tarihten günümüze kadar kullanımı devam eden işletim sistemi en fazla tercih edilen sistem olma özelliğine sahiptir. Bu sistemin son sürümü ise 4 Aralık 2023 tarihinde yayınlanan Windows 11 23H2 sürümüdür.

Windows kapalı kaynak kodlu olduğu için ücretli olarak edinilmesi mümkündür. Microsoft üzerinden satın alınarak cihazlarda kullanılır. Bu işletim sisteminin kullandığı yazılım dilleri ise C ve C++ dilleridir. Ayrıca işletim sistemi NT çekirdeği kullanılarak hazırlanmış olan bir sürümdür.

MacOS

Kapalı kaynak kodlu olan işletim sistemi MacOS 1984 yılında ortaya çıkmıştır. Sistemin geliştiricisi Apple olup son sürümü MacOS 14’tür.

MacOS işletimi sistemi Unix tabanlı olup Hibrit çekirdek kullanılır. Bu sistemin Macintosh bilgisayarlarda kullanılması mümkündür. Kullanılması içinse ücret ödenmesi gerekir.

iOS

Mobil işletim sistemi olan iOS yayımlanmıştır. 2007 yılında piyasaya sürülen sistemin geliştiricisi Apple firmasıdır. Hybrid çekirdek kullanan işletim sisteminde kullanılan yazılım dili C++ ve C dilleridir.

iOS son sürümü iOS 17 olup 5 Haziran 2023’te piyasaya sürülmüştür. Kapalı kaynak kodlu olan bu işletim sisteminin cihazlara yüklenmesi için iTunes veya Apple Store uygulamalarının kullanılması gerekir.

ChromeOS

Kapalı kaynak kodlu işletim sistemlerinin sonuncusu ChromeOS sistemidir. Geliştiricisi Google olan sistem ilk olarak 2011 yılında ortaya çıkmıştır. Linux çekirdeği kullanılarak hazırlanan bu işletim sisteminin yazılım dillerini C ve C++ oluşturur.

ChromeOS işletim sistemini kullanan cihazlar Chromebook isimli cihazlardır. Ancak bu cihazlarda kullanım için sistemin indirilmesi mümkün olmaz. Bu işletim sistemi Google tarafından tercih edilen cihazlara yüklenerek kişilere sunulur.