İşletim Sistemleri Nelerdir? | Win 10 key, Windows 11 fiyat, Office 365 PintiPin
Anasayfa / Blog / İşletim Sistemleri Nelerdir?

İşletim Sistemleri Nelerdir?

Okuma süresi Okuma süresi : 6

Bilgisayar başta olmak üzere birçok akıllı cihazın arka planında çalışan ve kritik bir öneme sahip olan işletim sistemleri kendi içerisinde farklı alt kategorilere ayrılmıştır.

İşletim Sistemi Nedir?

İşletim sistemi, bir bilgisayarın donanımını yöneten en temel sistemdir. Yazılımdan oluşan bu sistemin birçok görevi vardır. Kullanıcılar ve bilgisayar arasındaki köprü görevi gören işletim sistemi, kullanıcılara bir arayüz sunar. Bilgisayar açıldığı anda işletim sistemi de devreye girer.

İşletim Sistemi Ne İşe Yarar?

İşletim sistemi, bilgisayarın düzenli bir şekilde çalışmasını ve kullanıcıların bilgisayara erişimini sağlayan bir bütündür.

İşletim sistemi başlıca görevleri şunlardır:

  • Donanım: İşletim sistemi, bilgisayar donanımının etkili bir şekilde kullanılmasını sağlar. Donanım parçaları arasında bellek, disk sürücü aygıtları ve giriş/ çıkış aygıtları yer alır.
  • Kullanıcılara Arayüz Sunma: İşletim sistemi, kullanıcılara arayüz sunarak aradaki etkileşimi ve iletişimi sağlar. Bu arayüzler grafik yani GUI biçiminde olabileceği gibi komut satırı şeklinde de olabilir.
  • Dosya Yönetimi: İşletim sistemi; bilgisayara kaydedilen bilgilerin düzenlenmesi, bilgilere erişim ve dosyalar üzerinde yapılan işlemlerin kaydedilmesi gibi bütün işlemleri kapsar. Dosya yönetimi için işletim sistemi çok önemlidir.
  • Ağ Yönetimi: Bilgisayarların birbirleri ile veya bir bilgisayarın internet ile erişimini sağlamak için işletim sistemi gereklidir.

İşletim sisteminin başlıca görevleri ve özellikleri bunlardır.

İşletim Sistemi Çeşitleri Nelerdir?

Farklı cihaz çeşitliliği ve kullanım amaçlarına göre işletim sistemi çeşitleri de değişkenlik gösterir. Kullanıcı, bilgisayarı veya akıllı cihazını hangi amaçla kullanacaksa ona uygun bir işletim sistemi seçmelidir. Yaygın olarak kullanılan işletim sistemlerinin yanı sıra kapalı ve az bilinen işletim sistemleri de vardır.

Windows İşletim Sistemi

En çok bilinen ve en çok tercih edilen işletim sistemi Windows İşletim Sistemidir. Microsoft tarafından geliştirilen bu bu sistemin farklı ve güncel birçok sürümü mevcuttur. Windows işletim sistemi genellikle kişisel bilgisayarlar, dizüstü ve iş yerinde kullanılan bilgisayarlarda tercih edilir. Kullanıcılara sağladığı arayüz, tasarım ve erişilebilir olması nedeni ile özellikle kişisel bilgisayarın vazgeçilmezi haline gelmiştir.

MacOS İşletim Sistemi

Geliştiricisi Apple olan MacOs işletim sistemi MacOS bilgisayarlar ve dizüstü bilgisayarlarda kullanılır. Açık kaynaklı olan bu işletim sistemi kullanıcılara farklı ve birçok kolaylık sağlar. Arayüz ve kullanım kolaylığı bakımından en çok tercih edilen sürümlerden biri olarak karşımıza çıkar.

Pardus İşletim Sistemi

Açık kaynaklı işletim sistemleri arasından en çok tercih edilen sistem olan Pardus, Türkiye' de yaygın olarak kullanılır. Özellikle kamu kurumları ve yerel yönetimler tarafından kullanılan bu sistemin geliştiricisi Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu yani TUBİTAK' tır.

Açık kaynaklı olması, Türkçe dil desteğinin bulunması ve özellikle güvenlik konusunda kullanıcılara verdiği güven tercih edilme sebepleri arasında yer alır. Pardus, kamu ve yerel yönetimler haricinde bireysel bilgisayarlarda da sıklıkla tercih edilir.

Linux İşletim Sistemi

Açık kaynak kodlu olan Linux işletim sistemi diğer sistemlerden farklıdır. Linux işletim sistemi, açık ve değiştirebilir kaynak kodlara sahiptir. Linux kaynak kod topluluğunda olan herkes, kodları değiştirebilir, geliştirebilir ve üzerinde incelemeler yapabilir.

Açık kaynak kodlu bu işletim sisteminin en büyük özelliği kullanıcıların kendi istek ve beklentilerine yönelik sistemi değiştirebilir ve geliştirebilir olmasıdır. Bazı büyük şirketler başta olmak üzere Android sistemi de altyapı olarak Linux işletim sistemini tercih ediyor.

Linux ayrıca tüm dünya üzerinde kullanılabilir olması ile dikkat çekiyor. Ayrıca farklı dil seçenekleri ve diğer yazılımlar ile uyumlu çalışması tercih edilmesinin en büyük nedenlerinden biri olarak gösteriliyor.

RTOS (Gerçek Zamanlı İşletim Sistemi)

Gerçek zamanlı tepki gerektiren olaylara yönelik olarak tasarlanmış olan RTOS işletim sistemi, telekomünikasyon başta olmak üzere otomotiv kontrol ve gömülü sistemlerin kullanıldığı yerlerde tercih edilir. İhtiyaç ve kullanım alanlarına bağlı olarak farklı senaryolar şeklinde kullanılabilen RTOS, kullanıcılara büyük kolaylık sağlar.

İşletim Sistemi Güvenliği

İşletim sistemi kullanırken dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan biri güvenlik kısmıdır. Kritik bir konu olan güvenlik için mutlaka önlemler alınmalıdır. Bilgisayar sisteminin korunması, bilgisayar içindeki bilgilerin, belgelerin ve diğer kişisel verilerin korunması için işletim sistemi güvenliğine dikkat edilmelidir.

Bunun için;

  • Kullanıcı Kimlik Doğrulama
  • Güvenlik Duvarları
  • Antivirüs Yazılımları
  • Disk Şifreleme gibi basit ama etkili olan bu güvenlik önlemleri mutlaka alınmalıdır.

Sistem güvenliğini korumak adına kullanıcıları bu konuda eğitmek oldukça önemlidir. Kullanıcılar gelebilecek olan saldırılara karşı bilgisayar güvenliğini sağlamalı, güçlü şifreler oluşturmalı ve özellikle e-posta ile gelebilecek tehlikeli bağlantılara karşı dikkatli olmalıdır.

Gelecekte Hangi İşletim Sistemleri Kullanılacak?

Gelecekte kullanılacak ve trend olacak işletim sistemleri gelişen ve sürekli kendini yenileyen teknolojiye göre farklılık gösterecektir. Bulut bilişim, yapay zeka ve arttırılmış gerçeklik gibi alanların daha fazla hayatımızda yer alması işletim sistemlerinin de o yönde gelişmesini ve yenilenmesini öngörüyor. Gelecekte ki işletim sistemlerinin sanal ve arttırılmış gerçeklik gibi alanları destekleyen, yapay zeka ve bulut bilişim entegreli sistemler olması bekleniyor.

İşletim Sistemi Nasıl Yüklenir?

İşletim sistemleri, üretici firmadan satın alınan ürün şifreleri ile flash bellek, USB ya da DVD gibi araçlar yardımı ile bilgisayara yüklenir. Yükleme aşamasından önce yapılacaklar size mutlaka liste halinde verilir. Yükleme esnasında bir sorun veya teknik hata meydana gelmesi durumunda mutlaka firma ile iletişime geçilmeli ve gereken destek alınmalıdır.

İşletim sistemi kurulumunun ardından sistem ve veriler güvenlik önlemleri alınarak korunmalıdır. Sistem güncellemeleri belirli aralıklarla kontrol edilmeli ve güncelleme varsa mutlaka sistem bir üst sürüme güncellenmelidir. İşletim sistemi olarak bilgisayar ile uyumlu ve güncel bir sistem yüklenmelidir.